Farklı sağlık alanları ve branşlarında görev yapan kamu ile özel sağlık kurum çalışmalarına yönelik hazırlanan bu çalışma bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Çalışmanın temelinde araştırmaya dahil olan sağlık çalışanlarının bulaşıcı “ENFEKSİYON” hastalıklara karşı bilgi ile algı boyutunun farklı istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmesidir. Özellikle son yıllarda yaygın hale gelen HIV, Hepatit B, Hepatit C, Viral Kanamalı Ateş Etkenleri (Verem), HPV gibi enfeksiyon hastalıklarındaki artış nedeniyle sağlık personelinin bu enfeksiyonlara yönelik aldığı korunma tedbirlerinin incelenmesidir. Ülkemizde hızla artan HIV konusunda tutum, algı, bilgi ve eğitim konusunda sağlık personelinin bakış açısı ile bu hastalığa ilişkin yaklaşımlarının tespit edilmesi de önem arz etmektedir. Günümüz sağlık kurumlarında her ne kadar korumacı tedbirler uygulanmış olsa da bazı sağlık çalışanlarının hastalık kapma “enfeksiyon” riski nedeniyle halen bu tip hastalıklar konusunda ayrımcı davrandığı gözlenmektedir. Oluşan bu olumsuzluklara ilişkin haberler bazı televizyon ve yazılı medya da sık sık rastlanılmaktadır. Amaç: Çalışmanın amacı farklı alanlarda aktif görev alan kamu ve özel sağlık kurumlarında çalışan sağlık personelinin bulaşıcı “enfeksiyon” hastalıklarına karşı algı, tutum ve eğitim boyutunun incelenmesidir. Yapılan araştırma bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Bildiri ileriki aşamalarda gerçekleştirilecek olan makale çalışması için bir ön test şeklindedir. Yöntem: Araştırma da ölçekli bir anket kullanılmıştır. Bu anket katılımcıların sosyo-demografik özelliklerinin belirlenmesine ilişkin toplam 28 demografik soru ve 5 li likert ölçekten oluşan 38 sorudan oluşmaktadır. Araştırma örneklemini ise sağlık bakanlığına bağlı kamu ve özel hastanelerin yoğun olduğu iller içerisinden seçilmiştir. Bu iller Ankara, İzmir, İstanbul, Bursa, Konya ve Kayseri illeridir. Araştırmada kullanılan anketin geçerlilik ve güvenirliliği ilk aşamada 25 katılımcı olasılıklı örnekleme yönetimi ve basit tesadüfi örnekleme yöntemleri doğrultusunda seçilmiş ve araştırmaya dahil edilmiştir. Yapılan ilk ön test sonucunda kullanılan anketin geçerlilik ve güvenirliliği yapılmış ve yapılan geçerlilik güvenirlilik analizi sonrasında kullanılan anketin Cronbach's Alpha kat sayısı olarak 0.701 değeri elde edilmiştir. Bu değer beklenen değerin altında olması nedeniyle değere etki eden bazı 5 li likert ölçekten oluşan sorular üzerinde uzman görüşü alınarak değişikliğe gidilmiştir. Yapılan değişiklik ve yen düzenleme sonrasında analiz tekrar edilmiş ve Cronbach's Alpha kat sayısı olarak yeni değer 0.768 kat sayısı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın genel çalışmasında yine olasılıklı örnekleme yönetimi ve basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak toplam da 371 kadın ve erkekten oluşan farklı demografik özelliklere sahip katılımcıdan elde edilen verilen analize dâhil edilmiştir. Araştırmaya katılan hiçbir katılımcının kendisini kimlik açısından tanıtan bir bilgi talebinde bulunulmamıştır. Tüm katılımcılar kendi istekleri doğrultusunda araştırmaya katılmışlardır. Araştırma için Artuklu Üniversitesinden etik kurul izni alınmıştır. Analiz Yöntemi: Bu araştırma çalışması kapsamında, betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizi, Pearson Korelâsyon ve Regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde PASW 18.0 paket programı kullanılmıştır. Değişkenler arasında ilişki ve farklarda 0.05 önem düzeyi dikkate alınmıştır. Bulgular: Araştırma sonrasında elde edilen anket verileri ilgili istatistiksel farklı analiz yöntemleri ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonrasında katılımcıların tamamına yakını kendi iradeleri doğrultusunda araştırmaya katıldıklarını beyan etmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu bulaşıcı hastalıklar konusunda yeterli bilgiye sahip olduğunu beyan etmiştir. Erkek sağlık çalışanlarının kadın sağlık çalışanlarına göre daha çekimser kaldığı, çalışma süresi fazla ve mesleki tecrübeye daha fazla sahip olan sağlık çalışanlarının olumlu yönde algı boyutunun yüksek, çalışma süresi daha az mesleki tecrübe düzeyi düşük olan sağlık çalışanlarında ise algı boyutunun daha düşük olduğu görülmüştür. Mesleki tecrübenin artması ve bilgi düzeyinin yüksek olması bulaşıcı hastalıklara karşı olumlu yöndeki algı boyutunu yükseltmektedir. Daha korumacı ve iyileştirici bir tutum sergilendiği, hasta ve sağlık çalışanı ilişkisinin daha güçlü olduğu gözlenmektedir. Tecrübe ve bilgi düzeyinin düşük olması durumunda hasta ve sağlık çalışan ilişkisinde farklı bakış açılarının oluştuğu ve olumsuz boyutun artış gösterdiği görülmüştür. Sonuç: Kadın ve erkek sağlık çalışanları açısından kadın sağlık çalışanlarının bulaşıcı hastalıklara “enfeksiyon” karşı tutum ve algı boyutu erkek sağlık çalışanlarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Kadın sağlık çalışanlarının bulaşıcı hastalıkların tedavi sürecinde daha duyarlı davrandığı, erkek sağlık çalışanlarının ise daha kendini korumacı yaklaşım sergilediği görülmektedir. Mesleki tecrübe düzeyinin yüksek olması bulaşıcı hastalıkların tedavi sürecinde sağlık çalışanları üzerinde olumlu yönde etki yarattığı, algı boyutunun olumlu yönde artış gösterdiği de saptanan bulgular arasındadır.
Anahtar Kelimeler: Enfeksiyon, Doktor, Hemşire, Hasta Bakıcı, Teknisyen, Hastane, Çalışan
|
