Böbrek hastalıkları arasında böbrek taşları dünya genelinde birçok ülkede ve Türkiye'de pek çok insanın karşılaştığı, patogenizi tam olarak aydınlatılamamış ve tekrar edebilen bir hastalıktır. Oluşumundaki risk faktörleri arasında genetik ve çevresel etmenler ile beslenme önemli yer tutmaktadır. Yaygın olarak görülen taş tiplerinden olan kalsiyum oksalat taşının oluşumundan genellikle yetersiz sıvı tüketimi, kalsiyum minerali, oksalat bileşeni ve hayvansal protein gibi öğeler sorumlu tutulmuştur. Yapılan çalışmalarda beslenme tavsiyelerinin böbrek taşı oluşumunu ve böbrek taşı olan hastalarda tekrarlanmasını önlemede koruyucu bir yaklaşım olduğu görülmüştür. Verilen diyet tavsiyeleri ile idrarın kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat ve ürik asit için aşırı doygunluğunu azaltmak böylelikle litojenik risk faktörlerinin azaltılmış olması amaçlanmaktadır. Bu gaye ile mevcut kılavuzlar sıvı alımını artırmayı, dengeli bir kalsiyum alımını, diyetle sodyum ve hayvansal protein alımını azaltmayı, meyve ve lif alımını artırmayı önermektedir. Besinsel öğeler olarak sitrat, C vitamini, pridoksin (B6), potasyum, posa ve fitat alımı ve omega-3 kullanımının koruyucu tedavide etkili olduğu görülmüştür. Konun daha iyi ele alınması ve farklı böbrek taşı fenotiplerine ait diyet yaklaşımları geliştirebilmek için yeni klinik çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. Kişiye özel beslenme planları oluşturarak böbrek taşı oluşumunu önlemek hastaların yaşam kalitelerinin arttırılmasına yardımcı olacaktır. Bu derlemede besin öğelerinin taş oluşumu üzerindeki etkisine bakılmış, taş oluşumunda ve tekrarlanmasının önlenmesinde beslenme tedavisinin etkisi incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Böbrek Taşı, Kalsiyum Taşı, Beslenme, Diyet, Koruyucu Tedavi
|
