| |
Giriş: Obezite temelde fiziksel inaktivite ve aşırı beslenmenin bir sonucu olmakla birlikte, bu iki faktörün ortaya çıkışını, dolayısıyla obezite oluşumunu kolaylaştıran bireysel ya da toplumsal olmak üzere pek çok faktörün de katkıları vardır. Çok sayıda epidemiyolojik çalışmalar yaş, cinsiyet, etnik köken, sosyo kültürel faktörler (eğitim düzeyi, gelir, madeni durum), biyolojik faktörler, davranışsal faktörler (diyet, sigara, alkol tüketimi, fiziksel aktivite) gibi faktörlerin fazla kilo ve obezite gelişiminde rol oynadıkları gösterilmiştir. Vücuttaki yağ birikimine göre jinoid tip ve android tip olmak üzere 2 tip obezite tanımlanmıştır. Her iki cinste de batın bölgesinde yağ toplanması (göbeklenme); android tip, erkek tipi, santral, abdominal, elma tipi veya viseral obezite olarak adlandırılır. Yağın santral ya da abdominal bölgede toplanması ateroskleroz için risk faktörüdür. Beden kitle indeksi ile vücuttaki toplam yağ tahmin edilirken, bel çevresi ile de bölgesel dağılım hakkında bilgi sahibi olunur. Erkeklerde 0,95’lik, kadınlardaki 0,80’lik bel/kalça oranı santral obeziteyi ve kardiyovasküler risk artışını gösterir. Kadınlarda 88 cm’yi, erkeklerde 102 cm’yi aşan bel çevresi ölçümlerinin obeziteye karşı girişim uygulamasını gerektiren bireyleri tanımlaması önerilmiştir. Amaç: Bu çalışma, Bitlis il merkezinde bulunan Kredi Yurtlar Kurumunda kalan kız öğrencilerin abdominal obezite prevalansını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kapsam: 2017 yılının Mart ve Nisan aylarında yürütülen araştırma Kredi Yurtlar Kurumuna bağlı Kız Öğrenci Yurdunda kalan 368 kız öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın Problemi: Genel olarak BKİ değerine bakılarak karar verilen obezite değerlendirmesinin yanında abdominal obezite değerlendirmesinin de yapılması; özellikle kardiyovasküler hastalıklara, insülin direnci ve diabetes mellitusa, trigliserid ve kolesterolün yükselmesine neden olabilecek riskler arasında yer aldığından oldukça önemlidir. Sınırlıklar: Araştırma Kredi Yurtlar Kurumu Kız Öğrenci Yurdunda (A, B ve C Blokları) kalan 368 kız öğrenci ile sınırlandırılmıştır. Yöntem: Araştırmaya katılan kız öğrencilerin abdominal obezite prevalansının belirlenebilmesi için bazı antropometrik ölçümler yapılmıştır. Yapılan antropometrik ölçümler vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi ve kalça çevresi ölçümleridir. Ölçümler için baskül, boy ölçer ve esnemeyen mezura kullanılmıştır. Bel çevresi için en alt kaburga kemiği ile kristailiyak kemik arası orta noktadan ölçüm yapılmıştır. Kalça çevresi için ise maksimum çevre; kabalardan geçen noktalardan ölçüm alınarak belirlenmiştir. Bel/Kalça Oranı=Bel çevresi (cm)/Kalça çevresi (cm) formülü ile, Bel/Boy Oranı= Bel çevresi (cm)/Boy uzunluğu (cm) formülü ile belirlenmiştir. Bel-kalça oranına göre; 0,85’in üzeri, bel çevresi ölçümüne göre ise 88 cm’nin üzeri abdominal obezite olarak kabul edilmiştir. Çalışma grubunun yaşı sözel olarak öğrenilmiştir. Bu araştırma Kredi Yurtlar Kurumu Müdürlüğünden alınan izin sonrasında araştırmaya katılan kişilerin rızası alınarak yürütülmüştür. Bulgular: Kız öğrencilerin bel çevresi ortalaması 70,45±9,13 cm; kalça çevresi ortalaması 94,10±7,40 cm olarak bulunmuştur. Çalışma grubunun bel/kalça oranı ortalaması 0,74±0,06 olarak tespit edilmiştir. Çalışma grubunda bulunan 309 kız öğrencinin bel/kalça oranı normal, 59 kız öğrencinin ise fazla olduğu belirlenmiştir. Çalışma grubunun bel/boy oranı ortalaması 0,44±0,05 cm’dir. Çalışma grubundaki 320 kişinin bel/boy oranı normal, 48 kişinin ise fazladır. En yüksek bel/boy oranı ortalamasının 0,62 cm ile 26 yaşındaki öğrencide, en düşük bel/boy oranı ortalamasının ise 0,39 ile 25 yaşındaki öğrencide olduğu tespit edilmiştir. Çalışma grubunun BKİ değeri ortalaması 22,27±3,44 kg/m2 olarak saptanmıştır. Çalışma grubunda BKİ değeri 18,5 kg/m2’den küçük olan 24 öğrenci, BKİ değeri 18,5-24,9 kg/m2 arasında olan 286 öğrenci; BKİ değeri 25,0-29,9 kg/m2 arasında olan 45 öğrenci; BKİ değeri 30,0-34,9 kg/m2 arasında olan 10 öğrenci; BKİ değeri 35,0-39,9 kg/m2 arasında olan 2 öğrenci, BKİ değeri 40,0 kg/m2’den büyük olan 1 öğrenci olduğu bulunmuştur. Sonuç: Kız öğrencilerin obezite ve abdominal obezite prevalansı düşük bulunmuştur. Ancak, hem kadınlarda hem de erkeklerde obezite ve abdominal obezite oluşumunun birlikte düşünülmesi birçok kronik hastalıktan korunmada fayda sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Abdominal Obezite, Prevalans, Bel çevresi, Bel/kalça oranı, Bel/boy oranı
|
