Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olarak bilinen ergenlik dönemi; fiziksel, psikolojik ve sosyal olgunluğa erişmenin tamamlandığı bir dönem olarak tanımlanır. Adölesan dönemde büyüme ve gelişmenin hızlanması bu dönemdeki beslenme ihtiyaçlarını etkiler. Günlük enerjinin %10-15’i yüksek kaliteli proteinlerden, %30-35’i yağlardan ve %50-60’ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Kalori artışı ile birlikte bu dönemde; protein, vitamin ve mineral ihtiyaçlarında da artış vardır. Besin gruplarından olan; Et Grubundan; demir, çinko, fosfor, magnezyum, A, B1, B6 ve B12 vitaminleri, Süt Grubundan; protein, kalsiyum, fosfor, B2 ve B12 vitaminleri, Ekmek ve Tahıl grubundan; B1 ve E vitaminleri ve posa, Sebze ve Meyve Grubundan; folik asit, beta karoten, B2 ve C vitaminleri, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa gibi büyüme ve gelişmede, hücre yenilenmesinde, doku onarımında, görme işlevinde, kan yapımında görev alan ve bağışıklık sisteminde etkili nutrientler sağlanmaktadır.
Adölesan dönemde besin seçimlerini ve yeme davranışlarını etkileyen çeşitli bireysel ve çevresel faktörler bulunur. Bireysel özellikler adölesanların genel davranışları, inançları, bilgi düzeyleri, kendi kendine yeterli olma durumları, vücut imajları ile besin ve lezzet tercihleri gibi psikososyal faktörlerdir. Bunlara ek olarak açlık gibi biyolojik faktörler de yeme davranışlarını doğrudan etkilemektedir. Ana ve ara öğün tüketim alışkanlığı, ağırlık kontrolü, zayıflama diyetlerinin uygulanması gibi davranışsal faktörler, ayrıca para, zaman sıkıntısı gibi yaşam şekli ile ilgili faktörler yeme davranışlarını fazlasıyla etkilemektedir.
Adölesan dönemde beslenmeye bağlı sağlık sorunları arasında; obezite, demir eksikliği anemileri, B12 vitamini eksikliği anemileri, çinko eksikliği ve büyüme-gelişmede gerilik, anoreksia nervoza, bulimia nervoza, diş çürükleri, akne vulgaris, depresyon gibi yaşamı etkileyebilecek sorunlar yer alır.
Anahtar Kelimeler: Adölesan dönem, Büyüme ve gelişme, Besin ögeleri, Beslenme, Yeme bozuklukları.
|
